Είναι 4 Απριλίου 1913 όταν ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος, που μόλις ένα χρόνο πριν έχει την πρωτιά να είναι ο πρώτος Ελληνας αεροπόρος που πετά στη χώρα, αποκτά και μια δεύτερη πρωτιά, τραγική αυτή τη φορά: Γίνεται ο πρώτος νεκρός της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Ο Αργυρόπουλος γεννιέται το 1889 και είναι γιος του διπλωμάτη Γεωργίου Αργυρόπουλου. Σπουδάζει πολιτικός μηχανικός στη Γερμανία και κατόπιν πηγαίνει στη Γαλλία όπου γνωρίζει και λατρεύει την αεροπλοΐα. Τον Ιανουάριο του 1912 επιστρέφει στην Ελλάδα φέρνοντας μαζί του σε κομμάτια το δικό του αεροπλάνο, ένα μονοπλάνο τύπου Nieuport IVG με μηχανές 50 ίππων. Το συναρμολογεί ο ίδιος, καθώς έχει λάβει αντίστοιχα μαθήματα στη Γαλλία, με τη βοήθεια των μηχανικών της στρατιωτικής μονάδας του Ρουφ, οι οποίοι έχουν εκστασιαστεί από το πρωτόγνωρο σε αυτούς μηχάνημα.
Ανακοίνωση
Στις 6 Φεβρουαρίου 1912 ο Αργυρόπουλος ανακοινώνει μέσω των αθηναϊκών εφημερίδων ότι σε δύο μέρες θα πετάξει πάνω από την περιοχή του Ρουφ. Η ανακοίνωση «παίζεται» με διθυραμβικό τόνο στον Τύπο της εποχής και έχει ως αποτέλεσμα πλήθος κόσμου -κυρίως η «κομψή κοινωνία» όπως αναφέρουν τα δημοσιεύματα- να κατακλύσει τον χώρο του αυτοσχέδιου αεροδρομίου για να απολαύσει το πρωτοφανές για την Ελλάδα θέαμα.
Ετσι, στις 8:10 το πρωί ο Αργυρόπουλος φωνάζοντας «ελεύθερος» απογειώνει το αεροπλάνο του, υπό τις επευφημίες του πλήθους, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται ο βασιλιάς Γεώργιος Α’ και ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος. Η πτήση, που παρότι διαρκεί μόλις 16 λεπτά, σηματοδοτεί τη γέννηση της ελληνικής αεροπορίας. Μία ώρα αργότερα γίνεται και μια δεύτερη, με συνεπιβάτη αυτή τη φορά τον ίδιο τον τολμηρό πρωθυπουργό Βενιζέλο. Το αεροπλάνο διαγράφει μερικούς κύκλους πάνω από τον χώρο απογειώσεως σε ύψος 80 μέτρων και προσγειώνεται ύστερα από 4 λεπτά, σε μια πτήση που μοιάζει περισσότερο με αγώνα επίδειξης.
Εν συνεχεία ακολουθεί η βάπτιση του αεροπλάνου, με ανάδοχο τον Βενιζέλο, ο οποίος δίνει το όνομα «Αλκυών» λέγοντας: «Εύχομαι όπως η “Αλκυών” τερματίσει φυσικόν τον βίον. Εύχομαι όπως ο κ. Αργυρόπουλος, ο πρώτος Ελλην αεροναύτης, που πέταξε υπέρ τα ιερά εδάφη, συνεχίσει επί άλλου τελειότερου μηχανήματος, το οποίον να οφείλεται εξ ολοκλήρου εις αυτόν, τας ενδόξους παραδόσεις του Ικάρου, χωρίς τας ατυχίας εκείνου, προς δόξαν και αυτού και της Ελληνικής Πατρίδος».
Φυσικά ο διορατικός Βενιζέλος δεν έχει μόνο τη δόξα υπόψη: «To αεροπλάνο ενδείκνυται ως όπλο των αδυνάτων. Η ριψοκίνδυνος μάλιστα και τολμηρά φύσις του Ελληνος θα καταστήσει τούτο λαμπρόν εν πολέμω όπλον μέλλον να προσφέρει μεγάλας υπηρεσίας», αναφέρει στον ίδιο προφητικό λόγο.
Εκτοτε, κάθε πτήση του Αργυρόπουλου αποτελεί κοινωνικό και λαϊκό αξιοθέατο. Στις 12 Φεβρουαρίου πετά πάνω από το Παλαιό Φάληρο, με τον Ζωολογικό Κήπο της περιοχής να χρησιμοποιείται ως χώρος απογείωσης. Μετά την προσγείωση, το πλήθος τον σηκώνει στα χέρια φέρνοντάς τον θριαμβευτικά στη βασιλική εξέδρα, όπου δέχεται και πάλι τα θερμά συγχαρητήρια του Γεωργίου A’.
Ομως το όνειρο του Αργυρόπουλου δεν είναι οι πτήσεις επίδειξης και αποθέωσης αλλά η πολεμική αεροπορία, όπως έχει πει μάλιστα στον Βενιζέλο μετά από εκείνη την πρώτη κοινή τους πτήση, με τον τελευταίο να μην το ξεχνά.
Πράγματι, λίγο αργότερα αρχίζει να οργανώνεται η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, με τη βοήθεια της γαλλικής στρατιωτικής αποστολής, υπό τον στρατηγό Εϊντού. Ο Βενιζέλος προωθεί έναν απόλυτα φωτογραφικό νόμο στις 21 Οκτωβρίου 1912, σύμφωνα με τον οποίο «Επιτρέπεται η κατάταξη στην αεροπλοΐα πτυχιούχων μηχανικών των εν Γαλλία Σχολών Πολυτεχνικής, Κεντρικής, Γεφυροποιών, ανωτέρας Ηλεκτρολογικής ή άλλων εξομοιούμενων σχολών της ημεδαπής ή έτερων Κρατών, ως και δίπλωμα αεροπόρου με τον βαθμό του Ανθυπολοχαγού του Μηχανικού».
Ο νόμος εκδίδεται από την προσωρινή έδρα της Κυβέρνησης στην Κοζάνη, αφού από τις 5 Οκτωβρίου η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο. Ο Αργυρόπουλος και το Nieuport του έχουν τεθεί ήδη εθελοντικά στη διάθεση του υπουργείου Στρατιωτικών από την έναρξη του πολέμου και ο νόμος απλώς επικυρώνει την κατάταξή του. Ομως, το Nieuport του Αργυρόπουλου -η «Αλκυών»- καταστρέφεται σε ατύχημα από την αρχή κιόλας των επιχειρήσεων. Ο αεροπόρος πλέον χρησιμοποιεί ένα διθέσιο Βleriot ΧΙ-2, λάφυρο από τους Οθωμανούς, που ονομάζεται «Vatan» («Πατρίδα») και έχει υπάρξει δωρεά του Νουρί Πασά προς την οθωμανική κυβέρνηση.
Οι πηγές της εποχής αναφέρουν διάφορα για την επιχειρησιακή του δράση. Για παράδειγμα ότι εκτελεί αποστολές πίσω από τις τουρκικές γραμμές, καθώς λόγω του τύπου του αεροσκάφους οι Τούρκοι δεν τον παρενοχλούν. Δεν γνωρίζουμε πόσες πτήσεις εκτελούνται με το συγκεκριμένο αεροπλάνο, αλλά γνωρίζουμε ότι αυτή της 4ης Απριλίου 1913 είναι η τελευταία του…
Η μοιραία πτήση και η κηδεία
Εκείνη την ημέρα, ο Αργυρόπουλος απογειώνεται για μια συνηθισμένη πολεμική αποστολή, η οποία επρόκειτο να γίνει την προηγουμένη, αλλά αναβλήθηκε λόγω καιρού. Συνεπιβάτης του είναι ο Κωνσταντίνος Μάνος, λόγιος, πρώην βουλευτής Αττικής, και θείος της Ασπασίας Μάνου, συζύγου του μετέπειτα βασιλιά Αλέξανδρου. Στις αρχές των Βαλκανικών Πολέμων ο Μάνος έχει ηγηθεί αντάρτικων ομάδων και από τον Τύπο της εποχής χαρακτηρίζεται ως «εκπορθητής της Πρεβέζης».
Ο Αργυρόπουλος δεν υπολογίζει καλά τον καιρό και αφού εκτελεί μια σύντομη πτήση πάνω από τον Λαγκαδά, πέφτει, με συνέπεια να σκοτωθούν ακαριαία και οι δύο. Κατά μια άλλη εκδοχή, η πτώση οφείλεται σε μηχανική βλάβη, κάτι που τα μέσα της εποχής είναι αδύνατον να διαπιστώσουν στα συντρίμμια.
Η χώρα τούς αντιμετωπίζει μετά θάνατον ως πραγματικούς ήρωες. Το έθνος θρηνεί τον θάνατό τους και οι εφημερίδες δημοσιεύουν εκτενέστατα ρεπορτάζ για το δυστύχημα, γεμάτα λυρικές διηγήσεις για τα κατορθώματα του ηρωικού αεροπόρου. Μέρος των δημοσιευμάτων απηχεί τη γενική συμπάθεια προς το πρόσωπό του και μέρος του είναι αναγκαίο για να τονωθεί το λαϊκό αίσθημα εν μέσω του πολέμου.
Η κηδεία του Αργυρόπουλου γίνεται στον Αγιο Γεώργιο Καρύτση, παρουσία σύσσωμου του υπουργικού συμβουλίου και του Βενιζέλου. Δίπλα στη σορό του νεκρού εκτίθεται η ακόμη απαστράπτουσα στολή του ανθυπολοχαγού του Μηχανικού. Τον επικήδειο εκφωνεί ο μόνιμος συνάδελφός του, αεροπόρος υπολοχαγός Μιχαήλ Μουτούσης. Ο Κωνσταντίνος Μάνος ήταν 44 ετών. Ο πρωτοπόρος της Ελληνικής Αεροπορίας Εμμανουήλ Αργυρόπουλος ήταν μόλις 24 ετών και η ένδοξη πορεία του στους αιθέρες, παρότι διαρκεί μόλις ένα χρόνο, είναι αρκετή για να τον γράψει η Ιστορία, αφού αποτελεί τον πρώτο άνθρωπο στον ελληνικό χώρο που μετά τον μυθικό Ικαρο πετά και του «καίγονται» τα φτερά…