Στις αρχές Απριλίου, ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας εισήλθε σε νέα φάση μετά την απόσυρση των δυνάμεών της από τη Βόρεια Ουκρανία και την επανατοποθέτηση μονάδων στα νοτιοανατολικά για μια νέα επίθεση στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς.
Η Μόσχα έβαλε στον «πάγο» τις ειρηνευτικές συνομιλίες με το Κίεβο, υποστηρίζοντας ότι οι διαπραγματεύσεις περιήλθαν σε αδιέξοδο. Το μέλλον οποιασδήποτε διπλωματικής διευθέτησης θα εξαρτηθεί από το τι θα συμβεί στο πεδίο της μάχης τις επόμενες εβδομάδες, καθώς η Ρωσία επιδιώκει να καταλάβει ή να περικυκλώσει το τμήμα του Ντονμπάς που βρίσκεται ακόμη υπό τον έλεγχο της ουκρανικής κυβέρνησης.
Η επιτυχία των διαπραγματεύσεων και οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές της σύγκρουσης θα εξαρτηθούν από τις ακόλουθες εξελίξεις:
1 Η στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας στην Ανατολική Ουκρανία
Ο μακράν μεγαλύτερος παράγοντας που βαρύνει τις διαπραγματεύσεις είναι η εξέλιξη της νέας επίθεσης της Ρωσίας στην Ανατολική Ουκρανία, η οποία ξεκίνησε στις 18 Απριλίου. Οι ρωσικές δυνάμεις πιθανότατα θα επιχειρήσουν να καταλάβουν τα διοικητικά σύνορα που εξακολουθούν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο της ουκρανικής κυβέρνησης στις περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, συλλογικά γνωστές ως Ντονμπάς. Η ανακατάληψη του Ντονμπάς από τη Ρωσία θα επιτρέψει στο Κρεμλίνο να διεκδικήσει τη νίκη στην ολοκλήρωση των μινιμαλιστικών του στόχων περί «απελευθέρωσης» και «προστασίας» των κατεχόμενων από τη Ρωσία αυτονομιστικών περιοχών, γεγονός που θα απελευθερώσει στη συνέχεια τη Ρωσία να μετακινήσει τα στρατεύματά της σε θέσεις άμυνας μέχρι η Ουκρανία να αποδεχθεί αυτήν την πραγματικότητα. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι η Μόσχα θα δαπανήσει σημαντικούς πόρους για την ταχεία επίτευξη αυτών των στόχων προτού κηρύξει μονομερώς κατάπαυση του πυρός και επιμείνει ότι επιθυμεί διευθέτηση με διαπραγματεύσεις. Αυτό θα μπορούσε να ωθήσει την Ουκρανία να διεξαγάγει επικίνδυνες αντεπιθέσεις εναντίον των ρωσικών δυνάμεων. Εάν η Ρωσία αποτύχει να επιτύχει τους στόχους της, τότε πιθανότατα θα κλιμακώσει την επίθεσή της.
2 Οι συμβολικοί πολεμικοί στόχοι της Ρωσίας
Ενώ η Ρωσία θα προσαρμόζει τους βραχυπρόθεσμους στόχους της στο πεδίο της μάχης, ο μακροπρόθεσμος στόχος του Κρεμλίνου θα παραμείνει η επιρροή σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της Ουκρανίας. Σε περίπτωση που η Ρωσία ανακαταλάβει το Ντονμπάς, θα διατηρήσει τους μειωμένους πολεμικούς της στόχους και θα ισχυριστεί ότι η «αποναζιστικοποίηση» και η «αποστρατιωτικοποίηση» της Ουκρανίας έχουν σε μεγάλο βαθμό ολοκληρωθεί. Σε αυτό το σενάριο, υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους η Ρωσία θα μπορούσε να προσεγγίσει τις ειρηνευτικές συνομιλίες με την Ουκρανία: Η Μόσχα θα μπορούσε είτε να επιστρέψει στις διαπραγματεύσεις με καλή πίστη, επιδιώκοντας μια συνολική συμφωνία με το Κίεβο (κάτι που είναι απίθανο αλλά θεωρητικά δυνατό), είτε να χρησιμοποιήσει τις συνομιλίες και την κατάπαυση του πυρός για να κερδίσει χρόνο για μια άλλη μεγάλης κλίμακας επίθεση και την κατάληψη περισσότερων εδαφών. Μια σημαντική ρωσική επιτυχία στο πεδίο της μάχης θα αύξανε την πιθανότητα το Κρεμλίνο να επιλέξει τη δεύτερη από αυτές τις δύο επιλογές. Οι στόχοι της Μόσχας για «αποστρατιωτικοποίηση και αποναζιστικοποίηση» είναι από τον σχεδιασμό τους εξαιρετικά συμβολικοί, επιτρέποντας μια μινιμαλιστική ερμηνεία που κρατάει τα προσχήματα, ενώ ταυτόχρονα χρησιμεύει ως δικαιολογία για περαιτέρω επιθέσεις εναντίον της Ουκρανίας.
3 Η κατοχή των νότιων εδαφών από τη Ρωσία
Η βιωσιμότητα της κατάληψης πρόσθετων ουκρανικών εδαφών, κυρίως των περιοχών Χερσώνα και Ζαπορίζια, θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την απόφαση της Ρωσίας για το αν θα συνεχίσει τον πόλεμο και θα προχωρήσει περαιτέρω στην Ανατολική Ουκρανία. Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι η Μόσχα σκοπεύει να πραγματοποιήσει παρατεταμένη κατοχή των περιοχών Χερσώνα και Ζαπορίζια, τοποθετώντας φιλορωσικές κυβερνήσεις συνεργασίας κατά το πρότυπο των αυτοανακηρυγμένων δημοκρατιών Λουχάνσκ και Ντονέτσκ στο Ντονμπάς, γεγονός που θα τερμάτιζε κάθε πιθανότητα ειρηνευτικής συμφωνίας. Πιο συγκεκριμένα, ουκρανικές πηγές υποστηρίζουν ότι οι φιλορωσικές Αρχές κατοχής εργάζονται για δημοψηφίσματα στις περιοχές -που θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν ήδη από την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου- σχετικά με την ανεξαρτησία τους ή την προσάρτησή τους από τη Ρωσία. Εάν αυτά τα δημοψηφίσματα πραγματοποιηθούν, όπως φαίνεται πιθανό, η Μόσχα θα αναγκαστεί πιθανότατα να καταλάβει τις περιοχές Χερσώνα και Ζαπορίζια. Εναλλακτικά, εάν η Ρωσία επιλέξει να διατηρήσει τους μινιμαλιστικούς πολεμικούς της στόχους, θα μπορούσε να καταλάβει αυτές τις περιοχές για να τις ανταλλάξει αργότερα με την Ουκρανία για την αναγνώριση του Ντονμπάς και της Κριμαίας. Ωστόσο, αυτό φαίνεται απίθανο, καθώς θα σήμαινε ότι η Ρωσία εγκαταλείπει τους φιλορώσους συνεργάτες της, ενώ θα εθεωρείτο «άσκοπη αδικία» από τους Ρώσους εθνικιστές, ιδίως καθώς η Μόσχα έχει χρησιμοποιήσει τη ρητορική ότι δεν εγκαταλείπει τους Ρώσους του Ντονμπάς για να δικαιολογήσει αυτήν τη στρατιωτική επιχείρηση.
4 Η διαπραγματευτική θέση της Ουκρανίας
Η ουκρανική αντιπροσωπεία έχει ήδη επιδείξει ευελιξία στη διαπραγματευτική της θέση, θέτοντας το καθεστώς της Κριμαίας και του Ντονμπάς στο τραπέζι των συζητήσεων σε μια προτεινόμενη συνάντηση μεταξύ του Ουκρανού προέδρου, Ζελένσκι, και του Ρώσου ομολόγου του, Πούτιν. Αλλά ακόμη και στην προς το παρόν απίθανη περίπτωση που μια συνάντηση Πούτιν-Ζελένσκι υλοποιηθεί, ο Πούτιν πιθανότατα θα απαιτήσει την πλήρη και άμεση αναγνώριση της κυριαρχίας της Ρωσίας επί της Κριμαίας και την ανεξαρτησία του Ντονμπάς, το οποίο στη συνέχεια θα προσαρτηθεί στη Ρωσία, ενώ ο Ζελένσκι δεν θα δεχθεί τίποτα λιγότερο από την άμεση αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από τη Χερσώνα, τη Ζαπορίζια και τις άλλες κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές εκτός του Ντονμπάς. Επιπλέον, ο Ζελένσκι πιθανώς φοβάται ότι η Ρωσία θα μπορούσε να διεξαγάγει τις διαπραγματεύσεις κακή τη πίστει, εμφανιζόμενη κοντά σε μια συνολική συμφωνία ή ακόμη και να την επιτύχει, μόνο και μόνο για να την αθετήσει, προχωρώντας σε νέα εισβολή. Το Κίεβο θα αντισταθεί να συμφωνήσει σε οποιαδήποτε συμφωνία που κινδυνεύει να παραχωρήσει στην Ουκρανία το χειρότερο και από τους δύο κόσμους, αφήνοντας την πόρτα ανοιχτή για τη συνέχιση του πολέμου και δημιουργώντας ένα εξαιρετικά αποσταθεροποιημένο πολιτικό περιβάλλον στο εσωτερικό της χώρας που θα έθετε σε κίνδυνο την τρέχουσα ενότητα της χώρας (η οποία είναι εξαιρετικά σημαντική εν μέσω της προοπτικής ενός παρατεταμένου πολέμου). Ετσι, ενώ η Ουκρανία και η Ρωσία μπορεί να καταλήξουν σε μια κατάπαυση του πυρός τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία παραμένει εξαιρετικά απίθανο να επιτευχθεί, πόσω μάλλον να διαρκέσει.