«Σι Τζινπίνγκ, παραιτήσου!», «Κάτω το Κομμουνιστικό Κόμμα»… Τέτοια συνθήματα κανείς δεν φανταζόταν ότι θα ακουστούν στην Κίνα του 2022. Κι όμως, χιλιάδες άνθρωποι δεν δίστασαν να τα βροντοφωνάξουν στη Σανγκάη, σε πανεπιστήμια του Πεκίνου και της Ναντζίνγκ, καθώς και σε πλήθος κινεζικών πόλεων, όπου η αγανάκτηση για τους παρατεταμένους εγκλεισμούς, στο πλαίσιο της σχιζοφρενικής «μηδέν κρούσματα Covid» πολιτικής, προκαλεί τραγικούς θανάτους και δίνει τροφή στο μεγαλύτερο κίνημα πολιτικής διαμαρτυρίας από το 1989.
Η αγανάκτηση για το παρατεταμένο «εθνικό υγειονομικό μάντρωμα» πολιτικοποιείται, αν και ψύχραιμοι παρατηρητές επισημαίνουν ότι είναι νωρίς (ίσως και άτοπο) να συγκρίνουμε τις δύο εποχές.
Η σπίθα που γιγάντωσε τη φωτιά άναψε στη βορειοδυτική πόλη Ουρούμτσι, πρωτεύουσα της επαρχίας Σιντζιάνγκ, των μουσουλμάνων Ουιγούρων (ονομάζεται και Δυτικό Τουρκεστάν), όπου οι δρακόντειοι κανόνες του λοκντάουν θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για το θάνατο 10 ανθρώπων από φωτιά σε συγκρότημα κατοικιών. Παρόλο που οι κινεζικές Αρχές αρνήθηκαν ότι τα περιοριστικά μέτρα κυκλοφορίας ευθύνονται για το τραγικό περιστατικό, αξιωματούχοι στο Ουρούμτσι εξέδωσαν μια ασυνήθιστη ανακοίνωση δημόσιας συγγνώμης το βράδυ της Παρασκευής και υποσχέθηκαν να «αποκαταστήσουν την τάξη»… αίροντας τους περιορισμούς. Σε πρώτη φάση, ανακοινώθηκε από σήμερα ότι επιτρέπονται οι δημόσιες μεταφορές στην πόλη των 4 εκατομμυρίων κατοίκων, πολλοί εκ των οποίων βρίσκονται κλειδωμένοι στα σπίτια τους εδώ και 100 μέρες!
Το τραγικό είναι ότι τα ασφυκτικά μέτρα δεν μπόρεσαν να αναχαιτίσουν την επέλαση του νέου κύματος Covid-19 στην Κίνα, όπου το Σάββατο τα κρούσματα εκτοξεύτηκαν σε 40.000 από 30.000 την προηγούμενη μέρα.
«Με σόκαρε και ταυτόχρονα με συνάρπασε που είδα για πρώτη φορά στη ζωή μου τέτοιας έκτασης πολιτική διαμαρτυρία», είπε ανώνυμα στο BBC ένας διαδηλωτής στη Σανγκάη, που δήλωσε «θλιμμένος, οργισμένος και απελπισμένος», επειδή λόγω των απαγορευτικών μέτρων δεν μπορεί να δει την καρκινοπαθή μητέρα του. Εντυπωσιακή και η μαρτυρία μιας διαδηλώτριας, η οποία ρώτησε κάποιους αστυνομικούς πώς αισθάνονται γι’ αυτές τις εκδηλώσεις του κόσμου κι εκείνοι απάντησαν: «Το ίδιο με εσάς!!». Ωστόσο, συνέχισαν να κάνουν τη δουλειά τους χτυπώντας το πλήθος, ρίχνοντας σπρέι πιπεριού και προβαίνοντας σε συλλήψεις.
Οι πρώτες μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην Κίνα ύστερα ουσιαστικά από 33 χρόνια απέκτησαν και το δικό τους σύμβολο. Τα λευκά πανό ή κόλλες χαρτιού που πολλοί διαδηλωτές ύψωσαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τους ανελεύθερους περιορισμούς και κατ’ επέκταση την καταστολή και το φίμωμα κάθε κριτικής φωνής προς την εξουσία.
Χθες οι διαδηλωτές επέστρεψαν για δεύτερο βράδυ στη Σανγκάη, κρατώντας τα λευκά πανό, αφήνοντας λουλούδια και ανάβοντας κεριά στη μνήμη των θυμάτων του Ουρούμτσι. Ομως η αστυνομική παρουσία ήταν εντονότερη, όπως και η καταστολή με χτυπήματα και συλλήψεις. Παρ’ όλα αυτά, οι διαδηλωτές δεν φοβήθηκαν και κάποιοι μάλιστα απώθησαν περιπολικά της αστυνομίας. Βίντεο που κυκλοφόρησαν στο Διαδίκτυο έδειξαν εκατοντάδες ανθρώπους να κάνουν πορεία με συνθήματα στο κέντρο της Ουχάν -της πόλης από όπου ξεκίνησε η πανδημία- σπάζοντας φραγμούς της αστυνομίας.
Ανάλογα ντοκουμέντα στο Διαδίκτυο έδειξαν εκατοντάδες φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Τσινγκχούα του Πεκίνου, αλλά και σε αντίστοιχο της Ναντζίνγκ, να φωνάζουν συνθήματα υπέρ της ελευθερίας και της δημοκρατίας, κρατώντας λευκές κόλλες χαρτιού.
Το πιο ανησυχητικό για τον Σι Τζινπίνγκ και τους κομματικούς γραφειοκράτες είναι ότι πολλοί διαδηλωτές ανεμίζουν κόκκινες κινεζικές σημαίες και τραγουδούν πατριωτικά τραγούδια. Στο Πανεπιστήμιο της Ναντζίνγκ, στην Ανατολική Κίνα, εκατοντάδες φοιτητές έψαλαν τον εθνικό ύμνο, δίνοντας έμφαση στον «ξεσηκωμό κατά της σκλαβιάς» και παραλλάσσοντας τους στίχους ώστε να ταιριάζουν με τα θύματα του Ουρούμτσι. Σε ένα άλλο βίντεο, κάτοικοι μιας συνοικίας στο Πεκίνο τραγουδούν τον ύμνο της… Κομμουνιστικής Διεθνούς και φωνάζουν «ελευθερία ή θάνατος!». Στο Τανγκζού, κοντά στο Πεκίνο, διαδηλωτές φώναξαν «όχι στα μοριακά τεστ» και κατέστρεψαν προστατευτικές κορδέλες συνοικιών που βρίσκονται σε λοκντάουν. Επιπλέον, οι China Digital Times έκαναν λόγο για εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στην Ακαδημία Κινηματογράφου Κινγκντάο, της Ανατολικής Κίνας, στη Σχολή Καλών Τεχνών του Σιάν και στο Πανεπιστήμιο Ξένων Γλωσσών της επαρχίας Σετσουάν.
Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ
Ανησυχία στο καθεστώς πώς θα αντιμετωπίσει τις διαδηλώσεις
Τα αλυσιδωτά γεγονότα που ξεκίνησαν από το Ουρούμτσι δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, αλλά έκρηξη στο καπάκι μιας χύτρας που σιγόβραζε εδώ και τρία χρόνια, από τότε που ξεκίνησαν στην Κίνα τα αυστηρά λοκντάουν για τον Sars-Cov-2. Ο φόβος της πολιτικής διαμαρτυρίας έσπασε χάρις στον ανώνυμο «διαδηλωτή της γέφυρας του Πεκίνου», που βρήκε το θάρρος να αναρτήσει πανό με συνθήματα κατά του «προδότη Σι Τζινπίνγκ», παραμονές του Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος, πριν από μερικές εβδομάδες. Εκτοτε ξέσπασαν επεισόδια στο Πεκίνο και βίαιες διαδηλώσεις στις πόλεις Ζενγκζού (από τους εργάτες της Foxconn) και Γκουανγκζού, με το δυστύχημα στο Ουρούμτσι να γίνεται η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.
Τα πρωτοφανή αυτά φαινόμενα σίγουρα ανησυχούν το κινεζικό καθεστώς, αλλά σύμφωνα με γνώστες των κινεζικών πραγμάτων, προς το παρόν δεν συγκρίνονται με το κύμα καθεστωτικής αμφισβήτησης του 1989, που κορυφώθηκε με την εξέγερση της πλατείας Τιενανμέν και συνέπεσε με την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη.
Ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πολυτεχνείο του Χονγκ Κονγκ, Τσουνγκ Κιμ Γουά, εκτιμά πως, αν και εκτεταμένες, αυτές οι σχετικά μικρής κλίμακας διαμαρτυρίες δεν απειλούν την κεντρική κυβέρνηση. Το πιθανότερο είναι ο Σι Τζινπίνγκ να τις αντιμετωπίσει με ένα ισόρροπο μίγμα κατευνασμού και καταστολής, ρίχνοντας στην πυρά ως αποδιοπομπαίους τοπικούς αξιωματούχους. Τίποτα βέβαια δεν αποκλείει το προσεχές διάστημα να αποκτήσει η πολιτική διαμαρτυρία τη δική της δυναμική, που θα δοκιμάσει τις αντοχές του καθεστώτος.