Τις μέρες που ακολούθησαν την ιστορική απόφαση του Πάπα Φραγκίσκου να επιστρέψει τα τρία θραύσματα από τη ζωφόρο και τις μετόπες του Παρθενώνα από τα μουσεία του Βατικανού «ως μαρτυρία και ένδειξη της επιθυμίας για συνέχιση της οικουμενικής πορείας αλήθειας» πυροδοτήθηκαν ξανά συζητήσεις γύρω από την επανένωση των αριστουργημάτων του Φειδία στη γενέτειρά τους.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν πως η κίνηση αυτή θα αποτελέσει ακόμα πιο μεγάλη πίεση στο Βρετανικό Μουσείο, το οποίο φαίνεται να απομονώνεται όλο και περισσότερο όσο επιμένει στη δογματική στάση του να μην επιστρέψει στην Ελλάδα τα Γλυπτά.
Επικοινώνησαμε με τον επίτιμο πρόεδρο της Διεθνούς Ενωσης για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, τον Ιταλό αρχαιολόγο Λουί Γκοντάρ, ο οποίος εμπλουτίζει με την τοποθέτησή του τη συζήτηση γύρω από το εθνικό μας αίτημα.
«Συνεχίζοντας να ακολουθεί το δρόμο της διπλωματίας, η Ελλάδα θα καταφέρει, είμαι βέβαιος, να επιτυχεί την επιστροφή στην Αθήνα των αριστουργημάτων που αποκόπηκαν από το ναό της θεάς από τον Ελγιν στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα. Ολοι όσοι αγαπούν τη χώρα όπου γεννήθηκε η δημοκρατία το 508 π.Χ. και είναι ευαίσθητοι στο μήνυμα που εκπέμπει ο Παρθενώνας, το μοναδικό μνημείο στον κόσμο όπου συνυπάρχουν η αγάπη για την ελευθερία, το θάρρος και ο σεβασμός στον άνθρωπο, προσβλέπουν σε αυτή τη στιγμή», ο διακεκριμένος διεθνώς Ιταλός αρχαιολόγος.
Στην τοποθέτησή του, ο κ. Γκοντάρ ανέφερε πως η επανένωση, η κατάθεση χωρίς χρονικό περιορισμό των τριών μαρμάρινων σπαραγμάτων είναι «μια μεγάλη νίκη για την πολιτική διαφάνειας που επέδειξε η ελληνική κυβέρνηση με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, και την υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη».
Στο βιβλίο «Τα θαύματα των μουσείων του Βατικανού» του καρδινάλιου Gianfranco Ravasi περιγράφεται η συγκίνησή του όταν το απόγευμα της 20ής Ιουνίου 2009 παρευρέθηκε στα επίσημα εγκαίνια του νέου Μουσείου της Ακρόπολης – όπως μας εξηγεί ο κ. Γκοντάρ. «Με την ευκαιρία αυτή, η πόλη του Βατικανού είχε δανείσει τα τρία θραύσματα της διακόσμησης του Παρθενώνα που είχαν έρθει στη Ρώμη τον 19ο αιώνα με άγνωστους τρόπους», εξηγεί ο κ. Γκοντάρ.
Για το δρόμο της οριστικής επιστροφής, ο κ. Γκοντάρ σημειώνει πως «το δώρο του Πάπα Φραγκίσκου στην Ελλάδα επισφραγίζει μια μακρά και γόνιμη οικουμενική συνεργασία μεταξύ της Εκκλησίας της Ρώμης και της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι σχέσεις φιλίας, σεβασμού και αγάπης για τον πολιτισμό μεταξύ του Ρωμαίου Ποντίφικα και του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Βαρθολομαίου, που γεννήθηκαν υπό την αιγίδα της πίστης τους στον Θεό, είναι σίγουρα η προέλευση αυτής της μεγαλειώδους χειρονομίας εκ μέρους του Φραγκίσκου». Και τονίζει πως «δεν πρέπει να ξεχνάμε τον παθιασμένο ρόλο που διαδραμάτισαν σε αυτήν την υπόθεση ο Ελληνας πρωθυπουργός, Kυριάκος Μητσοτάκης, και η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη. Εστιάζοντας συνεχώς στην απόλυτη ανάγκη να ευνοηθεί η διπλωματική οδός, η ελληνική κυβέρνηση κατάφερε να επιτύχει τόσο την επιστροφή του θραύσματος του Παρθενώνα που φυλασσόταν στο Μουσείο Σαλίνας στο Παλέρμο όσο και, σήμερα, τη δωρεά από το Βατικανό των τριών θραυσμάτων».
ΤΑ ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΑΤΙΚΑΝΟ
Πρόκειται για τρία θραύσματα των αριστουργημάτων του Φειδία. Το κεφάλι του αλόγου από το δυτικό αέτωμα ήταν μέρος των τεσσάρων αλόγων της Αθηνάς. «Σε αυτό το αέτωμα, μάλιστα, αντιπροσωπευόταν η διαμάχη μεταξύ Αθηνάς και Ποσειδώνα για την κυριαρχία της Αττικής», σημειώνει.
Στο δεύτερο μαρμάρινο θραύσμα, το παιδικό κεφάλι που κρατάει ένα δίσκο, απεικονίζεται «ο πλειοδότης που παρουσιάζει τα αναθηματικά ψωμάκια στην Αθηνά στην επίσημη πομπή που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της Πανατείου, της σημαντικότερης γιορτής του αθηναϊκού ημερολογίου, σε ανάμνηση της ίδρυσης της πόλης», περιγράφει ο κ. Γκοντάρ και συμπληρώνει: «Η κύρια τελετουργική πράξη ήταν μια πομπή δικαστών, ιπποτών, πολιτών, μουσικών και φορέων προσφορών, όπως το αγόρι που απεικονίζεται στη μακριά ζωφόρο το οποίο τύλιγε το ιερό κελί μέσα στο ναό. Το σοβαρό βλέμμα του νεαρού “μεταφράζει” αξιοθαύμαστα τη σοβαρότητα της στιγμής».
Το τρίπτυχο ολοκληρώνεται με γενειοφόρο ανδρικό κεφάλι. Εχει αποδοθεί από τους μελετητές σε μετόπη, δηλαδή σε γλυπτά της νότιας πλευράς του Παρθενώνα. «Εκεί απεικονίζονταν οι Κενταυρομαχίες ή η πάλη μεταξύ των Κενταύρων, μυθικών όντων, μισών ανθρώπων και μισών ιπποειδών, και των Λαπίθων, βίαιων αρχέγονων κατοίκων της Θεσσαλίας».
ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
«Αναζητούμε συνεργασίες»
Το Βρετανικό Μουσείο σχετικά με την απόφαση του Πάπα, εκπρόσωπος του βρετανικού ιδρύματος δήλωσε: «Το Βρετανικό Μουσείο έχει κάνει δημόσιο κάλεσμα για μια συνεργασία για τον Παρθενώνα με την Ελλάδα και θα συζητήσει για αυτό το θέμα και ό,τι συμπεριλαμβάνει με την ελληνική κυβέρνηση για το πώς θα προχωρήσει». Οπως δήλωσε πρόσφατα και ο πρόεδρος των Trustees, Τζορτζ Οσμπορν, «λειτουργούμε στο πλαίσιο του νόμου και δεν πρόκειται να αποδιαρθρώσουμε τη σπουδαία συλλογή μας, καθώς αφηγείται μια μοναδική ιστορία του συνόλου της ανθρωπότητας. Ωστόσο, αναζητούμε νέες, θετικές και μακροπρόθεσμες συνεργασίες με χώρες και κοινότητες όλου του κόσμου, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται φυσικά και η Ελλάδα».