Ιγμορίτιδα: ένας κίνδυνος «παντός καιρού»

Αν και για τον περισσότερο κόσμο η ιγμορίτιδα είναι συνυφασμένη με την άνοιξη και την ανθοφορία της εποχής,  εντούτοις οι αιτίες είναι πάρα πολλές  και, συχνά, πολύ πιο σοβαρές από μια αλλεργική αντίδραση…

Με την ονομασία ιγμορίτιδα συνήθως περιγράφεται η φλεγμονή ενός ή και των δύο ιγμορείων κόλπων που υπάρχουν δεξιά και αριστερά από τη μύτη. Εκτός, όμως, από το ζευγάρι των ιγμορείων, υπάρχουν οι μετωπιαίοι κόλποι, οι σφηνοειδείς κόλποι και οι ηθμοειδείς κυψέλες. Η λειτουργία αυτού του πολύπλοκου συστήματος είναι να θερμαίνει τον εισπνεόμενο αέρα, να ενισχύει τη φωνή σαν αντηχεία και να προστατεύει τον εγκέφαλο σε περιπτώσεις κάκωσης του προσωπικού κρανίου.

Πού οφείλεται η ιγμορίτιδα

Μπορεί να οφείλεται σε ιό (ιογενής) ή σε βακτήριο (βακτηριακή). Παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνισή της είναι:

• η αλλεργική/μη αλλεργική ρινίτιδα,
• η σκολίωση του διαφράγματος,
• η διόγκωση της μέσης ρινικής κόγχης,
• η τοπική χρήση φαρμάκων για τη μύτη,
• το κάπνισμα,
• ο σακχαρώδης διαβήτης,
• η κολύμβηση και οι καταδύσεις σε μολυσμένα νερά,
• η ορειβασία,
• οι οδοντικές λοιμώξεις ή κάποιοι οδοντιατρικοί χειρισμοί,
• ο μηχανικός αερισμός ή η διασωλήνωση,
• η κυστική ίνωση,
• κακώσεις του προσωπικού κρανίου όπως κατάγματα κ.α.

Το 87% των ασθενών με κοινό κρυολόγημα στην αξονική τομογραφία βρίσκονται με οξεία (ιογενή) ιγμορίτιδα. Από αυτούς τους ασθενείς το 0,5-2% των ενηλίκων και το 5-13% των παιδιών παρουσιάζει στη συνέχεια ως επιπλοκή τη βακτηριακή ιγμορίτιδα. Τα αρχικά συμπτώματα της ιγμορίτιδας είναι αυτά του κοινού κρυολογήματος (φτέρνισμα, ρινική καταρροή, ρινική συμφόρηση, αίσθημα πίεσης στο πρόσωπο, κεφαλαλγία).Στη συνέχεια μπορεί να εκδηλωθούν:

• πυώδης ρινική έκκριση,
• οδονταλγία,
• πόνος ή ευαισθησία στην περιοχή των ιγμορείων,
• ενδεχομένως βουητό και βαρηκοΐα.

Χαρακτηριστικό της βακτηριακής ιγμορίτιδας μάλιστα είναι η επιδείνωση των συμπτωμάτων αυτών μετά από μια αρχική βελτίωσή τους. Τα παιδιά παρουσιάζουν και βήχα. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα όπως υψηλός (>39°C) πυρετός που επιμένει, πρήξιμο γύρω από τις κόγχες των ματιών, δυνατός πόνος στο πρόσωπο ή τα δόντια της άνω γνάθου, επηρεασμός του επιπέδου συνειδήσης και διπλωπία, που πρέπει να οδηγήσουν τα πάσχοντα άτομα σε αναζήτηση ιατρικής συνδρομής.

Διάγνωση

Η διάγνωση είναι κατά βάση κλινική. Ο παρακλινικός έλεγχος μπορεί να περιλαμβάνει:

• πρόσθια ρινοσκόπηση,
• υπερηχογράφημα ιγμορείου,
• ακτινογραφία παραρρινίων κόλπων και
• αξονική τομογραφία.

Τύποι ιγμορίτιδας

• Οξεία ιγμορίτιδα, που είναι πιθανό να εμφανιστεί ύστερα από το κοινό κρυολόγημα και έχει διάρκεια μικρότερη των τεσσάρων εβδομάδων.
• Υποξεία, που έχει διάρκεια 4-12 εβδομάδες και επίμονα συμπτώματα που δυσκολεύουν την καθημερινή ζωή του ασθενούς.
• Οξεία υποτροπιάζουσα, με 4 επεισόδια ανά έτος, διάρκειας 7-10 ημερών το καθένα, που υποχωρούν πλήρως με φαρμακευτική αγωγή.
• Χρόνια, με διάρκεια πάνω από 12 εβδομάδες, που είναι πιο συχνή σε άτομα με μεγάλου βαθμού σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, μεγάλου βαθμού υπερτροφία των ρινικών κογχών και σε άτομα με ρινικούς πολύποδες.
• Οξεία παρόξυνση χρόνιας ιγμορίτιδας, με ξαφνικές επιδεινώσεις της χρόνιας, που υποχωρούν μετά από φαρμακευτική αγωγή

Σε όλες τις περιπτώσεις η διάγνωση της ιγμορίτιδας πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να γίνεται από εξειδικευμένο ωτορινολαρυγγολόγο, έτσι ώστε να διερευνηθεί η αιτιολογία της, να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματά της εγκαίρως και αποτελεσματικά και να αποφευχθούν επιπλοκές που μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνες.

Ποιες είναι οι επιπλοκές της ιγμορίτιδας

Οι επικίνδυνες επιπλοκές της ιγμορίτιδας μπορεί να είναι:

• υποπεριοστικό απόστημα του οφθαλμικού κόγχου,
• οστεομυελίτιδα των οστών του κρανίου,
• ενδοκρανιακό απόστημα,
• θρόμβωση του σηραγγώδους κόλπου,
• ενδοκρανιακό απόστημα,
• μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα.

Ποια είναι η θεραπεία για την ιγμορίτιδα

Η θεραπεία της ιγμορίτιδας είναι ανάλογη με τον τύπο της και την αιτία της. Περιλαμβάνει καθαρισμό της μύτης με ισότονα διαλύματα, χρήση ρινικών σπρέι και φαρμακευτική αγωγή (αναλγητικά και αντιβιοτικά). Όταν αυτή η συντηρητική θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική, πραγματοποιείται χειρουργικός καθαρισμός των παραρρινίων κόλπων, μέσω της ενδοσκοπικής χειρουργικής (FESS: Functional Endoscopic Sinus Surgery).

Κατά την ενδοσκοπική χειρουργική, γίνεται χρήση λεπτών ενδοσκοπίων, καμερών και συστήματος νευροπλοήγησης (navigator), που παρέχουν βελτιωμένη εικόνα και δίνουν τη δυνατότητα διατήρησης των φυσιολογικών δομών της μύτης, καθώς επιτυγχάνεται η αφαίρεση της παθολογίας της πάσχουσας περιοχής. Η επέμβαση δεν έχει τομές, μελάνιασμα, οιδήματα και είναι ανώδυνη, γεγονός που καθιστά τον ασθενή ικανό να επιστρέψει στις δραστηριότητές του την επόμενη κιόλας ημέρα, ακολουθώντας τις μετεγχειρητικές οδηγίες του ιατρού και αποφεύγοντας την έντονη σωματική δραστηριότητα.

Πρόληψη

Η πρόληψη συνίσταται στην εξάλειψη κάποιων προδιαθεσικών παραγόντων όπως είναι το κάπνισμα και στην υιοθέτηση κάποιων πρακτικών που μειώνουν την πιθανότητα εκδήλωσης ιγμορίτιδας όπως: η σωστή υγιεινή του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, η διατήρηση της φυσιολογικής υγρασίας της ρινικής κοιλότητας με καλής ποιότητας κλιματισμό του χώρου στον οποίο ζούμε ή δουλεύουμε και η αποφυγή της έκθεσής μας σε απότομες και μεγάλες αλλαγές της θερμοκρασίας.