Από τις 22 έως τις 24 Οκτωβρίου 2024, θα πραγματοποιηθεί μια σύνοδος κορυφής BRICS, με βασική ατζέντα που θα συζητά την πιθανή χρήση ενός κοινού νομίσματος με χρυσό. Οι BRICS, μια ομάδα χωρών που αποτελείται από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική, είναι σημαντικός παράγοντας στην παγκόσμια οικονομία από τη σύστασή της. Ο κύριος στόχος τους είναι να ενισχύσουν την οικονομική και πολιτική συνεργασία μεταξύ των χωρών μελών και να μειώσουν την εξάρτηση από ένα παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα που κυριαρχείται από δυτικά έθνη, ειδικά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η κυριαρχία του δολαρίου ΗΠΑ ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος και κύριου εργαλείου συναλλαγών έχει δημιουργήσει σημαντική εξάρτηση από ένα νομισματικό σύστημα που ελέγχεται από την Ουάσιγκτον.
Η πρωτοβουλία αποδολαριοποίησης των BRICS στοχεύει στη μείωση της εξάρτησης από το δολάριο και στη δημιουργία μιας πιο ανεξάρτητης εναλλακτικής λύσης για τις διεθνείς συναλλαγές. Τα αρχικά βήματα περιλαμβάνουν τη δημιουργία της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας (NDB) και του Contingent Reserve Arrangement. Ωστόσο, αυτά τα βήματα δεν έχουν ακόμη ικανοποιήσει πλήρως τις αρχικές προσδοκίες. Οι BRICS εξετάζουν τώρα τη χρήση ενός νομίσματος που υποστηρίζεται από χρυσό ως μια πιο σταθερή εναλλακτική λύση, λιγότερο επηρεασμένη από τις παγκόσμιες πολιτικές διακυμάνσεις. Ωστόσο, πώς θα επηρεάσει αυτό χώρες όπως η Ινδονησία; Θα προσφέρει μια εναλλακτική λύση για την εξισορρόπηση του διεθνούς νομισματικού συστήματος ή θα φέρει την πιθανότητα καταστροφής;
Η Πρωτοβουλία αποδολαριοποίησης και γιατί οι BRICS εξετάζουν ένα νόμισμα με χρυσό
Μία από τις τελευταίες πρωτοβουλίες των BRICS είναι η ανάπτυξη ενός νέου συστήματος πληρωμών που δεν απαιτεί το δολάριο ΗΠΑ. Αυτό το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει τις διασυνοριακές συναλλαγές χρησιμοποιώντας προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένου του blockchain. Αν και το σύστημα είναι ακόμη υπό ανάπτυξη, υπάρχουν εικασίες σχετικά με τη δυνατότητα χρήσης νομίσματος που υποστηρίζεται από χρυσό ως μέρος αυτού του συστήματος.
Ένα νόμισμα που υποστηρίζεται από χρυσό θα μπορούσε να προσφέρει μεγαλύτερη σταθερότητα σε σύγκριση με τα νομίσματα fiat, τα οποία επηρεάζονται από τις νομισματικές πολιτικές και τον πληθωρισμό. Ο χρυσός θεωρείται από καιρό ένα αξιόπιστο κατάστημα αξίας και μπορεί να λειτουργήσει ως αντιστάθμιση έναντι των συναλλαγματικών διακυμάνσεων. Συνδέοντας την αξία του νομίσματος με τον χρυσό, οι BRICS ελπίζουν να δημιουργήσουν μια εναλλακτική λύση πιο ανθεκτική στην παγκόσμια οικονομική αστάθεια και τις διεθνείς κυρώσεις που επηρεάζουν συχνά τα κράτη μέλη.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι υποστηρίζεται από χρυσό, το νομισματικό σύστημα που προτείνεται από τους BRICS θα εξακολουθούσε να βασίζεται ουσιαστικά στην τοκογλυφία, καθώς τα επιτόκια θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η εξάρτηση από τους τοκοφόρους μηχανισμούς θα μπορούσε να οδηγήσει στη σταδιακή αποσύνδεση του νομίσματος BRICS από τον χρυσό. Καθώς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αναζητούν μεγαλύτερη ευελιξία στην ανταπόκριση στις απαιτήσεις της αγοράς και στην οικονομική ανάπτυξη, ο πειρασμός να διογκωθεί το νόμισμα ή να προσαρμοστεί η νομισματική πολιτική θα μπορούσε να διαβρώσει τον αρχικό κανόνα του χρυσού. Αυτό το σενάριο αντικατοπτρίζει τις ιστορικές τάσεις όπου τα νομίσματα, παρά το γεγονός ότι ξεκίνησαν ως βασισμένα στον χρυσό, τελικά διέκοψαν τους δεσμούς τους με πολύτιμα μέταλλα υπέρ των πιο προσαρμοστικών συστημάτων που βασίζονται στο fiat.
Η ιστορία του χρυσού στο διεθνές νομισματικό σύστημα
Ο χρυσός έχει χρησιμοποιηθεί από καιρό ως μέσο ανταλλαγής και αποθήκευσης αξίας. Στην ιστορία του διεθνούς νομισματικού συστήματος, ο χρυσός έπαιξε σημαντικό ρόλο ως το παγκόσμιο πρότυπο νομίσματος, γνωστό ως Gold Standard. Το 1944, η Διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς καθιέρωσε ένα νέο διεθνές νομισματικό σύστημα όπου το δολάριο ΗΠΑ έγινε το κύριο αποθεματικό νόμισμα και ήταν ανταλλάξιμα με χρυσό σε σταθερή ισοτιμία. Αυτό το σύστημα έδωσε στις ΗΠΑ σημαντική δύναμη στο διεθνές εμπόριο. Δυστυχώς, η ισοτιμία του δολαρίου προς τον χρυσό συνέχισε να αυξάνεται, καθώς περισσότερα δολάρια τυπώθηκαν και κυκλοφόρησαν παγκοσμίως από τα διαθέσιμα αποθέματα χρυσού.
Αυτό έδειχνε κατάχρηση εξουσίας με την εκτύπωση υπερβολικών δολαρίων, ακόμη και χωρίς επαρκή αποθέματα χρυσού για την υποστήριξη τους. Τελικά, το 1971, ο Πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον ανακοίνωσε την αποσύνδεση του δολαρίου ΗΠΑ από τον χρυσό (The Nixon Shock), ξεκινώντας την εποχή κατά την οποία το δολάριο έγινε ένα νόμισμα fiat που υποστηρίζεται μόνο από την εμπιστοσύνη της αγοράς, όχι από τα αποθέματα χρυσού.
Με αυτή τη μετάβαση, το δολάριο ΗΠΑ έγινε το κύριο νόμισμα για τις συναλλαγές πετρελαίου, οδηγώντας στον όρο πετροδολάριο, και το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα μετατοπίστηκε ώστε να εξαρτάται περισσότερο από το δολάριο. Αυτή η αλλαγή επέτρεψε στις ΗΠΑ να αποκτήσουν σημαντικά πλεονεκτήματα, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας να έχουν μεγάλα εμπορικά ελλείμματα και να επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις σε χώρες που αντιτίθενται στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Το διεθνές εμπόριο διεξαγόταν σχεδόν αποκλειστικά σε δολάρια, ακόμη και όταν δεν ήταν πλέον συνδεδεμένο με τον χρυσό. Το πετρέλαιο διατήρησε την αξία του δολαρίου στη συνέχεια επειδή, πριν από την πανδημία του COVID-19, σχεδόν το 100 τοις εκατό του εμπορίου πετρελαίου γινόταν σε δολάρια ΗΠΑ. Ωστόσο, μέχρι το 2023, αναφέρθηκε ότι το ένα πέμπτο του εμπορίου πετρελαίου διεξαγόταν σε νομίσματα άλλα από το δολάριο ΗΠΑ.
Η αστάθεια που προκαλείται από τις νομισματικές πολιτικές των ΗΠΑ μπορεί να επηρεάσει σε γενικές γραμμές την παγκόσμια οικονομία, ωθώντας χώρες όπως οι BRICS να αναζητήσουν πιο σταθερές εναλλακτικές λύσεις.
Προκλήσεις και κίνδυνοι ενός ψηφιακού νομίσματος που υποστηρίζεται από χρυσό στα BRICS
Ένα νόμισμα που υποστηρίζεται από χρυσό προσφέρει διάφορα πλεονεκτήματα, συμπεριλαμβανομένης της σταθερότητας της αξίας και της προστασίας από τον πληθωρισμό. Συνδέοντας την αξία του νομίσματος με τον χρυσό, τα BRICS μπορούν να μειώσουν τη μεταβλητότητα και να δημιουργήσουν μια πιο σταθερή εναλλακτική λύση σε σύγκριση με τα νομίσματα fiat. Αυτό θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει τις χώρες μέλη να μειώσουν την εξάρτηση από το δολάριο ΗΠΑ και να ενισχύσουν την οικονομική τους ανεξαρτησία.
Η εφαρμογή ενός νομίσματος με υποστήριξη χρυσού σε ένα ψηφιακό σύστημα θα μπορούσε να συνδυάσει τη σταθερότητα του χρυσού με την αποτελεσματικότητα της τεχνολογίας blockchain, η οποία προσφέρει διαφάνεια και ταχύτητα στις διεθνείς συναλλαγές. Αυτό το σύστημα έχει τη δυνατότητα να αυξήσει την αποτελεσματικότητα του διεθνούς εμπορίου και να μειώσει το κόστος συναλλαγών που σχετίζεται με τη μετατροπή νομισμάτων.
Ωστόσο, η εφαρμογή ενός ψηφιακού νομίσματος που υποστηρίζεται από χρυσό αντιμετωπίζει τεχνικές και ρυθμιστικές προκλήσεις. Η ασφάλεια του συστήματος blockchain και η προστασία δεδομένων αποτελούν πρωταρχικά μέλημα, όπως και πιθανά ζητήματα που σχετίζονται με τη διαλειτουργικότητα των υφιστάμενων διεθνών συστημάτων. Η χρήση ενός ψηφιακού νομίσματος που υποστηρίζεται από χρυσό ως βάση για ένα νόμισμα BRICS θα μπορούσε να δημιουργήσει τρωτά σημεία που σχετίζονται με τη σταθερότητα και την ακεραιότητα του νομισματικού συστήματος. Ενώ το blockchain προσφέρει διαφάνεια, υπάρχουν κίνδυνοι που σχετίζονται με πιθανές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο και αστοχίες συστήματος. Επιπλέον, η εξάρτηση από τη νέα τεχνολογία θα μπορούσε να δημιουργήσει προκλήσεις για την ενοποίηση με τα υπάρχοντα παγκόσμια χρηματοπιστωτικά συστήματα.
Το επόμενο ερώτημα που ανακύπτει είναι αν οι BRICS θα επαναλάβουν αυτό που έκαναν οι ΗΠΑ στο παρελθόν – τυπώνοντας και πολλαπλασιάζοντας αλόγιστα το νόμισμα, ακόμη και χωρίς επαρκή αποθέματα χρυσού για να το στηρίξουν. Αυτή η δυνατότητα θα μπορούσε να οδηγήσει χώρες που συνεργάζονται με τους BRICS στην ίδια παγίδα, για άλλη μια φορά, συμπεριλαμβανομένης της Ινδονησίας, η οποία δεν μπορεί να αποφύγει τις διασυνδέσεις της με τους BRICS.
Στρατηγικός ρόλος της Ινδονησίας
Η Ινδονησία έχει ενεργοποιήσει την Εθνική Ομάδα Εργασίας LCT (Local Currency Transaction) για να ενισχύσει τη χρήση των τοπικών νομισμάτων στις διεθνείς συναλλαγές. Με τη συμμετοχή της Bank Indonesia και εννέα υπουργείων/φορέων, αυτή η προσπάθεια στοχεύει στη διαφοροποίηση των νομισμάτων στις διμερείς συναλλαγές και στην αύξηση της σταθερότητας των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Αυτή η πρωτοβουλία, ευθυγραμμισμένη με τις προσπάθειες αποδολαριοποίησης της BRICS, αντανακλά τη δέσμευση της Ινδονησίας να μειώσει την εξάρτηση από το δολάριο ΗΠΑ και να στηρίξει τα περιφερειακά συστήματα πληρωμών.
Ως μία από τις συνδεδεμένες με τους BRICS χώρες, η Ινδονησία διαδραματίζει στρατηγικό ρόλο σε αυτήν την πρωτοβουλία αποδολαριοποίησης. Με την εισαγωγή ειδικών καθηκόντων για την υποστήριξη της χρήσης της ρουπίας σε διμερείς συναλλαγές και την προώθηση των τοπικών συστημάτων πληρωμών, η Ινδονησία συμβάλλει στις προσπάθειες των BRICS να μειώσει την εξάρτηση από το δολάριο ΗΠΑ. Αυτές οι προσπάθειες περιλαμβάνουν την έναρξη ενός συστήματος διασυνοριακών πληρωμών με τη Σιγκαπούρη και την ανάπτυξη ενός καθολικού κωδικού QR για περιφερειακές πληρωμές στο ASEAN.
Η αποδολαριοποίηση θα μπορούσε να προσφέρει σημαντικά οφέλη στις χώρες BRICS, συμπεριλαμβανομένης της Ινδονησίας, μειώνοντας την έκθεση στις διακυμάνσεις του δολαρίου ΗΠΑ και τις οικονομικές κυρώσεις. Επιπλέον, αυξάνοντας το ενδο-ASEAN και το περιφερειακό εμπόριο, οι BRICS μπορούν να ενισχύσουν τη θέση τους στην παγκόσμια οικονομία και να μειώσουν την εξάρτηση από τα δυτικά χρηματοπιστωτικά συστήματα.
Είναι σημαντικό να είμαστε προσεκτικοί σε ό,τι έχει συμβεί στο παρελθόν. Η ιστορία έχει δείξει ότι σημαντικές αλλαγές στο νομισματικό σύστημα μπορεί να έχουν ευρεία επίδραση, θετική και αρνητική. Η εμπιστοσύνη σε ένα συγκεκριμένο νόμισμα ή χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορεί εύκολα να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης. Η πιθανή επιτυχία του νομίσματος BRICS να σπάσει την κυριαρχία του δολαρίου στο διεθνές εμπόριο είναι εξίσου μεγάλη με τη δυνατότητα των BRICS να οδηγήσει τον κόσμο σε κατάσταση οικονομικής αστάθειας. Το Nixon Shock έχει αποδείξει πώς τα καπιταλιστικά εργαλεία μπορούν να εξαπατήσουν τον κόσμο. Θα επαναλάβουν οι BRICS το ίδιο βήμα στο μέλλον, με νόμισμα που μπορεί να εκτυπωθεί πληκτρολογώντας απλώς αριθμούς σε μια οθόνη, εάν δεν τους ενδιαφέρει πλέον η θεμελιώδης ιδέα της χρήσης αποθεμάτων χρυσού;
– Advertisement –